Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşanan travmatik bir olayın sonucunda ortaya çıkabilecek bir psikolojik rahatsızlıktır.
Travmaya yol açabilecek olaylar: trafik kazaları, savaşlar, saldırı-taciz, şiddet, terör saldırıları, doğal afetler, ağır hastalıklar. Bu tip olaylar genellikle olağandışı ve beklenmediktir. Kişileri dehşet ve korku içerisinde bırakır, çaresizlik hissettirebilir. Bu olaylar kişilerin yaşamını ciddi derecede tehdit eder, bu olayları yaşamak veya yakından şahit olmak kişileri travmatize edebilir. Travmatik bir olay yaşayan herkes travma sonrası stres bozukluğu geliştirmez. Kimi insanlar travmadan hemen sonra hiçbir tepki göstermeyebilirler, travma sonrası tepkileri birkaç ay sonra da ortaya çıkabilir.
Belirtiler
Travmatik olaylardan sonra görülebilecek belirtiler normaldir fakat aşağıda yazan semptomlar bir aydan daha uzun bir süredir yaşanıyorsa bu kişi için terapiye gitmek faydalı olacaktır.
Tekrarlayan travma anıları: Travmanın belirli bir kısmının veya veya tamamına dair istenmeyen anılardır. Bu travmatik anılar olayı o an yeniden yaşanıyormuş gibi hissettirebilir (flashbacks). Travmatik anılar kişiyi rahatsız hissettirir hatta o an yaşanan acıları tekrardan gerçekmiş gibi vücudunda hissettirebilir.
Kaçınma: Bu durumda kişiler travmatik olayı hatırlatan durumlardan kaçınır. Olay hakkında düşünmekten ve konuşmaktan kaçınır.
Tekrarlayan rüyalar ve uykusuzluk: Kişiler travmatik olayla ilgili sürekli olarak kabuslar görebilir veya uykuya dalmakta zorluk çekebilirler.
Negatif düşünceler: Kişi kendisine ve çevresine karşı olumsuz düşüncelere sahip olabilir. Çevresine olan ilgiyi kaybedebilir ve depresif belirtiler görülmeye başlanabilir.
Öfke patlamaları: Kişiler travma sonrasında ani öfke patlamaları ve sinirlilik hallerini yaşayabilir
Aşırı uyarılma tepkileri: Kişi herhangi bir olay karşısında abartılı ve ani tepkiler verebilir, sürekli tetikte olma halini yaşayabilir.
Hafıza ve dikkat eksikliği: Travma sonrasında zihin hala travma ile meşgul olduğu için konstanrasyon ve hafıza problemleri yaşayabilir. Kişiler dikkatini daha zor toplayabilir, daha unutkan olabilir.
Tedavi
Bilişsel davranışçı terapi olaylar hakkındaki düşüncelerimiz ve davranışlarımız üzerinde çalışır, TSSB’da etkili bir terapi yöntemidir. Ayrıca EMDR da travmatik olayların çözümlenmesinde etkili bir terapi yöntemidir.
STJ. PSK. CEMRE BAYTOK
